Specjaliści o przyszłości terapii radioligandowych ►

W panelu „Celowane terapie radioligandowe (rlt) przyszłością onkologii?”, który odbył się 9 października w trakcie VIII Kongresu Wizja Zdrowia – Diagnoza i Przyszłość – Foresight Medyczny, udział wzięli:

• Marek Dedecjus z Polskiego Towarzystwa Biopsji Narządowej i Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie,
• Leszek Królicki z Polskiego Towarzystwa Medycyny Nuklearnej i Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego,
• Mateusz Oczkowski z Ministerstwa Zdrowia,
• Piotr Rutkowski z Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie,
• Anna Sowa-Staszczak z Polskiego Towarzystwa Medycyny Nuklearnej i Szpital Uniwersytecki w Krakowie.

Moderował Bartosz Kwiatek.

Nagranie sesji poniżej – pod wideo dalsza część tekstu.

Leczenie ukierunkowane  
– Są dwa podstawowe nowotwory, gdzie terapia radioligandowa znalazła swoje zastosowanie, są to przede wszystkim nowotwory neuroendokrynne. Ten rodzaj terapii znamy od wielu lat, ponieważ pierwszą terapię radioligandową w nowotworach neuroendokrynnych w Polsce przeprowadził ośrodek pod kierownictwem profesora Leszka Królickiego – powiedziała  prof. Anna Sowa-Staszczak z Polskiego Towarzystwa Medycyny Nuklearnej, kierownik Zakładu Medycyny Nuklearnej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.

Jak przypomniała, terapia była wykonana u pacjentki z gastrinomą, czyli rodzajem guza neuroendokrynnego, zlokalizowanego w trzustce, która produkuje gastrynę.

– Te nowotwory charakteryzują się ekspresją receptorów dla somatostatyny, która jest takim białkiem wytwarzanym między innymi w przysadce. Wymyślono, że można zastosować analog tej somatostatyny, który będzie ukierunkowany poprzez połączenie z odpowiednim izotopem promieniotwórczym na receptory, które znajdują się na komórkach nowotworowych, dzięki temu możemy prowadzić rodzaj takiej ukierunkowanej diagnostyki a później w oparciu o tę ukierunkowaną diagnostykę również ukierunkowane leczenie – tłumaczyła profesor.

– Leczenie z wykorzystaniem radioizotopu w takim przypadku jest leczeniem celowanym, ukierunkowanym, czyli najpierw diagnostycznie lokalizujemy miejsca receptorów na powierzchni komórek nowotworowych, później jak już wiemy jakie one są, możemy przeprowadzić leczenie ukierunkowane na te miejsca patologicznie zmienione – wyjaśniła prof. Sowa-Staszczak.

Medycyna nuklearna daje większe możliwości
Udział w sesji wziął Mateusz Oczkowski, zastępca dyrektora Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji w Ministerstwie Zdrowia.

– Farmakoterapia nas rozleniwiła. Każdy specjalista czeka na produkt gotowy, produkt handlowy, który może użyć do swojej terapii, bo on jest dobrze rozpisany. My umieszczamy ten produkt w programach lekowych, a te programy lekowe są czasami czytane, jak przepis na zupę. Trzymamy się tego bardzo sztywno – powiedział Oczkowski.

W jego ocenie medycyna nuklearna daje o wiele większe możliwości, jednak nie zostało to rozwiązane legislacyjnie.

– Leczyliśmy pewne nowotwory itrem i lutetem do momentu, aż pojawił się zarejestrowany produkt handlowy. Zapukał i powiedział: „Nie możesz tak robić. Ja go zarejestrowałem, wydawałeś o wiele mniej pieniędzy na tę terapię, a teraz musisz płacić czterokrotnie więcej, bo ja go zarejestrowałem” – opowiadał.

W ocenie Oczkowskiego, Ministerstwo Zdrowia powinno ugruntować zapisy prawne w zakresie funkcjonowania medycyny nuklearnej, jak również stosowania konkretnych radionuklidów w poszczególnych terapiach.

– W tym starszym rozwiązaniu było to traktowane po prostu jako eksperyment medyczny – powiedział.

– W przypadku terapii gotowych, mamy ugruntowane wytyczne – dodał Oczkowski, przypominając, że resort zdrowia zrefundował dwie terapie dostępne w ramach leczenia zróżnicowanych gazów neuroendokrynnych trzustki i przewodu pokarmowego. W przypadku raka gruczołu krokowego z programu lekowego do katalogu chemioterapii trafiła terapia dichlorkiem radu.